يكشنبه ۱۲ دی ۱۴۰۰ برابر با
۰۲ ژانويه ۲۰۲۲
خبری تاسف بار
برای دوستداران فرهنگ و دانش
 |
عاشق زیستن و زندگی با فلسفه دکتر فریدون شایان در سوئد (استکهلم ) در اخرین روز سال ۲۰۲۱ از قبلِ بیماریِ کرونا ، در بیمارستانی در استکهلم ، جانش را از دست داد !
همقطارانِ و همسرنوشتانِ نسلِ من ، همه آنانی که با کتاب
و قلم آشنایی بهم زدند و به گزینش کتاب و سیر تاریخ و فلسفه پا نهادند ، با نام
فریدون شایان آشنایی بهم زده اند . کتاب « نگاهی به فلسفه» اثر فریدون شایان ، هر
خواننده ای را با ساده ترین مفاهیم فلسفی آشنا می سازد .
کافی است کتاب از« میمون تا انسان» فریدون شایان را
بخوانی و به تبار انسانی خود پی ببری و موجودیت نظام پیوسته به آسمان ها را به هیچ
بشماری . کتاب « سیری در تاریخ ایران باستان » تو را با سیر انگارهای تاریخ ایران
همراه می گرداند . کتاب به غایت ساده و روان که آموزش آن در نظام آموزش کشور می
توانست ارکان دروغ پردازی به سیر تاریخ کشور از دیر باز تا امورز را به هیچ انگارد
... در باز شناسی دانش جامعه شناسی و دانش فلسفه کتاب با ارزش: « مقدمه ای بر
جامعه شناسی و فلسفه » ماندگاری این دو سطح دانش اجتماعی را پیش پای خواننده قرار
می دهد .
چند اثر ماندگار دیگر از او به نام های : «بروز تراژیک
در پاراداوکس‌های تاریخی»، «از بهشت تا بهشت»، و «از سامان عقلی تا سامان هستی» از
جمله پژوهش های سال های اخیر آقای فریدون شایان است.
من با دکتر فریدون شایان در دهه پنجاه در کتابفروشی
شبگیر ابتداء در شاه آباد آشنایی بهم زده ام و در سال۱۳۵۶او را
برای چند سخنرانی به شهرمان لنگرود و تدارک یک جلسه رد دانشگاه گیلان به همت و
پشتکار رفیق سالیانم زنده یاد عبدالله لیچاهی که کارمند پرسنلی دانشگاه گیلان بود
با تدارک بزرگترین میز کتاب بدون یک تومان پشتوانه مالی به همه زنده یاد ولی الله
محمدی صاحب کتابفروشی شبگیر به امانت گرفته بودم ، بر گزار گردید . فریدون شایان
دانش اموخته رشته فلسفه از فرانسه بوده است و زمانی در ایران نیز تدریس می نمود. .
بعد از انقلاب بهمن در ایران به دفعات او را می دیدم ...
و بعد از تبعید مان به این سوی جهان . او را در مالمو سوئد یافتم . بعد از مدتی به
گوتنبرگ نقل مکان نمود بادوست دیرینه ام زنده یاد « هوشنگ پورکریم » نویسنده و محقق
جامعه سناسی روستایی، دوستی و آمد و شد داشت . آقای شایان چندی در گوتنبرگ اقامت
گزید . بعد به استکهلم رفت با دانشگاه امئو در شمال سوئد کار پژوهشی با ارزشی را
به نام « سوئد در گذرکاه تاریخ » با سوتیتر ( تاریخ سوئد) به روایت : فریدون شایان
انتشار داد .
پروژه ای برای دانشگاه امئو درشمال سوئد طی سال های دهه
نود میلادی در وارسی تاریخ سوئد به مدت یک سال پیش برد . این کار به مدیریت او و
چند تن از دانشپژوهان علاقمند به تاریخ برای جمع آوری فیش های ضروری به کار گمارده
شدند. اما طی یکسال انجام این پژوهش تاریخی میسر نیفتاد و یک سال دیگر توسط
دانشگاه امئو تمدید شد . سرانجام کاری ارزنده و ماندگار به نام « سوئد در گذرگاه
تاریخ » یا (تاریخ سوئد) به روایت : فریدون شایان به نگارش درآمد که نشرباران
درسوئد آنرا درسال۱۳۷۷ برابر ۱۹۹۸ در ۳۹۴صفحه به
چاپ رساند . تلاش خواهم کرد که در فرصتی مناسب به وارسی و معرفی این کتاب ارزنده
بر آیم .
دکتر فریدون شایان ، دانش اموخته رشته فلسفه از فرانسه
بوده است و زمانی در ایران نیز تدریس می نمود. در سوئد غیر از این مورد کار
دانشگاهی نتوانست از مدرک دانشگاهی اش بهره گیرد و به کارگمارده شود. با این همه
هیچگاه از کار نوشتن در باب فلسفه دست نشست و دیگر کار باارزش او « فرهنگ فلسفی» بود که
رفیق سالیانم سعید افشار برای «تلویزیون برابری» با او به گفتگو می نشیند!
https://www.youtube.com/watch?v=-UICDF0srUk
زندگی شخصی اش ساده و بی تکلف و بی پیرائه بود از زمره
تبعیدیان بود که افتادگی و منش او در برخورد با رفقایش همواره به جان می نشست . من
در شرایطی که او در استکهلم می زیست به مدت یک سال و اندی برایش در پاتوق کتاب
اندیشه کلاس فلسفه و زیبایی شناسی هنر گذاشته بودم که حدود بیست نفر به شکل پیگیر
در این کلاس ها شر کت می کردند و ما آمد وشد او از استکهلم به گوتنبرگ را تامین می
کردیم . محیط «پاتوق کتاب اندیشه» گوتنبرگ را خیلی می پسندید . گاها ساعت ها با هم
به گفت و شنود می نشستیم و صد البته من شنونده گفتار او بودم و همواره یاد می
گرفتم .
در خود استکهلم نیز توسط دوستان علاقمند به فلسفه در
محافلی چند برایش دوره های آموزش فلسفی در دوره های مختلف تدارک می دیدند .
کتاب فلسفی به نام « پنجره ای به حقیقت: مروری در اندیشه
فلسفی» که بیشتر به شکا روایی به بیان نگاه فلسفی می نشیند :
دراین اثربغایت خواندنی : « فریدون از عمویش، سئوالاتی
فلسفی می‌پرسد و عمو در پاسخ به سئوالات او در یک جمع فامیلی عده‌ای از جوانان
مشتاق به دانستن راز هستی و جاودانگی را گرد می‌آورد و از سقراط و افلاطون، بودا،
برهمن و زرتشت و.... و عصاره‌ی اندیشه‌ی آنان، که هریک می‌خواهند جهان و هستی را
با فلسفه‌ی خود، تعبیر کنند، سخن می‌راند. در این میان هوشنگ از آن‌چه که در فلسفه‌ی
فیثاغورث اهمیت دارد و یک دانشجوی تاریخ از منابع فکری مهم مارکسیسم و رابطه‌ی
فلسفه‌ی هگل و دیالکتیک و ماتریالیسم تاریخی مارکس و انگلس صحبت میکند. این بحث
فلسفی که ابتدا به صورت سئوال و جواب بین جوانان و عمو شروع شده بود، سرانجام به
اظهار نظر همه‌ی شرکت‌کنندگان می‌انجامد....»
مرکز فرهنگی ( پاتوق کتاب ) اندیشه گوتنبرگ ؛ تلاش خواهد
نمود که در اولین فرصت ، برای گرامیداشت خاطر او به تدارک مراسم یادواره دکتر
فریدون شایان اقدام ورزد!
یاد فریدون شایان همواره بر من و ما است
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر